Ahlak: toplum içinde kişilerin uymak zorunda oldukları davranış biçimleri ve kurallarıdır.
Güzel ahlak; insanı güzelliklerle süsleyen, yücelten ve kötü şeylerden koruyan bir erdem hareketidir.
Sevgili peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) “Ben ancak güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim.” buyurmuştur.
Bütün peygamberler kendi ümmetine güzel ahlak dersi vermiş onları Allah’ın razı olacağı ahlak modeline göre yetiştirmeye çalışmıştı. Peygamberimiz (s.a.v) ise bu güzel ahlakı tamamlamak için gönderildi. Yani Âdem (a.s.) ile başlayan bir dersin en mükemmel tarzını göstermek, en ileri seviyesini vermek için vazifelendirildi.
Ahlaklı bir insan alçak gönüllü olur, kimseye tepeden bakmaz, zararı dokunmaz ve üzmez. Merhametli, vicdan sahibi, kimseyi kırmayan ve incitmeyen, asla hak yemeyen, yardıma ihtiyacı olana el uzatan, kavgadan uzak duran, affedici, emanete hıyanet etmeyen, dedikodu yapmayan, her daim doğruyu savunan, adaletli, herkese iyilik eden, hoşgörülü, güler yüzlü ve tatlı dillidir.
Riyakârlık ve ikiyüzlülük yapmaz, kendini beğenmez. Asık suratlı ve sevimsiz olmaz.
Allah’ın emirlerine sımsıkı sarılır. Yasaklarından kaçar.
Trafik kurallarına uyar.
Komşusunu rahatsız etmez.
Davranışlarına dikkat eder.
Kimseyi hor görmez.
Bağırarak konuşmaz.
Samimi ve saygılı davranır.
Ahde vefalıdır.
Empati yapar.
Hep bana bana demez.
Kimsenin namusuna göz dikmez.
Kibirli olmaz. Kendini beğenmez.
Müslüman kardeşinin hatırını sorar. Hasta ise ziyaret eder. Başarılarına sevinir, acılarına üzülür.
Milletine, ülkesine ve insanlara da faydalı olur. Allah için sever. Allah için buğzeder.
Kısacası Müslümanca yaşar.
Peygamber efendimiz: “Kıyamet günü, amellerin tartıldığı teraziye konacak şeylerin en ağırı Allah korkusu ve güzel ahlaktır.”
“Siz mallarınızla insanları huzura kavuşturamazsınız. Onları güler yüz ve güzel ahlak ile huzura kavuşturursunuz.”
“Müminlerin iman bakımından en mükemmeli, ahlâk bakımından en güzel olanıdır.”
“Mümin güzel ahlakı sayesinde, gece ibadet edip, gündüz oruç tutan kimselerin derecesini elde eder.”
“Sirkenin balı bozduğu gibi, kötü ahlakın da amelleri bozduğunu,” buyurmuştur.
Şair Hayrettin ÖNDER (Figani) “Milletler ahlakla yükselir, adaletle ayakta kalır.” diyor.
Theodore Roosevelt “Bir insanı ahlaken eğitmeden sadece zihnen eğitmek topluma bir bela kazandırmak demektir.”
Ailede verilen terbiyenin önemi büyüktür. Çocuklar sevgiyi, saygıyı, ahlaklı ve dürüst olmayı ailelerinden görür ve uygular. Onun içinde anne ve babaya büyük görevler düşmektedir. Günümüzde anne ve baba rolüne soyunanların sayısı arttığından dolayı da çocuklarımıza daha çok sahip çıkmalıyız.
Para ve şöhret, açık giyinme, çılgınca kız-erkek birlikte eğlenme, vurdumduymaz, milli ve manevi değerlere saygısız, insanlıktan uzak ve kendinden başkasını düşünmeyen ahlak, edep ve hayâdan uzak bir gençlik de var maalesef… Üzülerek belirtmek istiyorum ki bu sayı her geçen gün artmaktadır.
İçimizdeki malum (akademisyen, sanatçı, oda, baro, gazeteci, bürokrat, siyasi, sol ve Batı) çevrelerinin istediği gibi bir nesil değil; bilgili, ilim, irfan sahibi, teknolojiyi yakalayan ve ahireti düşünen ahlaklı, edepli, imanlı ve toplumu toplum yapan değerlere saygılı bir nesil yetiştirmeliyiz.
“Güzel ahlak İslam’ı yaşamaktır.”
“Güzel ahlak, kimseyle çekişmemek ve kimseyi çekiştirmemektir.”
“Güzel ahlak, eziyet vermemek ve meşakkatlere katlanmaktır.”
“Güzel ahlakın en azı, meşakkatlere göğüs germek, yaptığı iyiliklerden karşılık beklememek, bütün insanlara karşı şefkatli olmaktır.”
“Güzel ahlak, haramlardan kaçıp helali aramak, diğer insanlarla olduğu gibi aile efradıyla da iyi geçinip onların maişetlerini temin etmektir.”
“Güzel ahlak, Yaratanı düşünerek, yaratılanları hoş görmektir.”
“Güzel ahlak, Allah’ın razı olacağı bir kul olabilmek için çaba sarf etmek demektir. Yani hayrı ve şerri Allah’tan bilmek, nimetlere şükür, belalara sabretmektir.”
İyi huylularla arkadaşlık edilmelidir. İnsanın ahlakı, arkadaşının huyu gibi olur. Hadis-i şerifte, “kişi dostunun dini üzeredir, öyle ise her biriniz kiminle dostluk ettiğine baksın,” buyuruldu.
Güzel bir kul olmak isteyen herkes, öncelikle nefsini daima hesaba çekmeli, kendisinde kötü ahlak varsa eğer en kısa sürede terk etmelidir.
Edep bir taç imiş Nur-u Hüda’dan
Giy ol tacı, emin ol her beladan
Güzel ahlakın en zirve noktası ise edeptir.
Mevlâna Celaleddin Rumî k.s. Hazretleri, Mesnevî’sinde şöyle diyor: “Allah’tan edebe muvaffak olmayı dileyelim. Edebi olmayan kimse Allah’ın lütfundan mahrumdur. Edebi olmayan yalnız kendine kötülük etmiş olmaz. Belki bütün dünyayı ateşe vermiş olur. Bir melek olan Azazil de, yine küstahlık yüzünden kapıdan sürülmüştür.”
Edep, nefsini tanıyıp haddini bilmektir.
Edep, kul olduğunu anlayıp Yüce Mevlâ’ya yönelmektir.
Edep, kibri kırıp tevazuya sarılmaktır.
Edep, fani dünyayı tanıyıp boş davaları bırakmaktır.
Edep, Cenab-ı Hakk’ın ve varlıkların haklarını güzel korumaktır.
Edep, hayâlı ve vefalı olmaktır.
Edep, pişman olunacak şeyleri yapmamaktır.
Kısaca edep, güzel ahlâktır.
Güzel ahlâk ise içiyle dışıyla doğru olmak ve bu doğruluk üzere yaşamaktır.
Allah ondan razı olsun, Hz. Aişe şöyle der:
-Allah Resulünün ahlakı Kur’an ahlakı idi.
Dünyaya geldik ve gideceğiz. Başlangıcı ve sonu var. Ahiretin ise başlangıcı var, sonu yok.
Onun için Allah’ın ilahi nizamına ve peygamber efendimizin sünnetine sımsıkı sarılalım değerli Müslüman kardeşlerim.
Allah’a emanet olun.
*
MEHMET GÖREN
