” OKU yaratan Rabbin adına, O insanı sevgi alâkadan yarattı. Oku! Zira Rabbin sonsuz kerem sahibidir; O insana ( ilgiyi) öğretti.” kalemle ( kaydetmeyi) öğretti, O insana bilmediklerini öğretti.” ( Alak sûresi, 1, 2, 3, 4 5)
Kur’anî yorum:
” Kur’an’ın adıyla aynı kökten gelen ” oku” emrinin tümleci zikredilmemiştir. Esasen ikra, etimolojik icma mânasına gelir. ” Şehir anlamındaki karye , ” hayız başlangıcı bitişi” anlamındaki el-kur hep cem ve ictima kök anlamıyla alâkalıdır. Anlamı şudur: ” Kalbine yazılan vahyin ışığında hakikatin parçaları arasında bağ kur!
Parçanın bütünü aidiyetinin illet ve hikmetinin illet ve hikmeti üzerinde düşün! Varlığı Allah merkezli bir okumaya tabi tut! Sözün özü ” Oku” emri , okumanın tüm anlamlarını içerir.
Bu âyet, Allah’tan bağımsız bir bilgi ve bilim anlayışını kökten reddeder. İkra; ” İlet, tebliğ et” anlamına hasredilemez. Bu ancak tâli ve dolaylı bir mâna olabilir. Her şey ” O ve sen” arasında gerçekleşir. Allah Rasulü’ne ilk ” uyar” emri Müddessir sûresinin ilk âyetleriyle verilmiştir. ” ( Kur’an-Meal-Tefsir)
Zikredilen aziz Kur’an'(ı ilk beş ayetleri ki, ” Hira”da Rasulullah (sav)’e inzal buyurulmuştur.Okumayı, tahsil yapmayı, bilgili olmayı emretmektedir. Ayette geçen ” Kalem” kelimesi bir semboldür. Her faydalı ilmin kayıt altına alınmasını . hem de öğrenme araçlarını simgeler.
” Okuma eylemi, insanlık tarihinin ayrılmaz bir parçası olarak süregelmiştir. Çünkü okumak bir erdemdir, bir ayrıcalıktır, hayatı ve insanın kendini anlaması; bilgi sahibi olarak fikir sahibi olmanın temelidir. Okumak farkına varmaktır, hayatın, fıtratın , tabiatın. Keşfetmektir yaratanla yaratılanın arasındaki bağı.
Öğrenmek, öğrenmeyi öğrenmek, öğrenebilmektir her şeyden önce okumak, nitekim Montesquieu’nun dediği gibi ” Az bilmek için çok okumak gerekir”.
Hayatla bağ kurabilmek, yaratılışa ters düşmemek, insanlığa ve tabiata anlam katabilmek, sahipsizlikten kurtuluş ve söz söyleyebilmektir. zamana ve mekana. Hayat yolcusu insanın ölümü anlaması, mutlu ve umutlu olmasıdır okumak; ezilmekten, sömürülmekten, savrulmaktan kurtuluştur . Allah’ı hatırlamak ve Allah’ın da insanı unutmadığını bilmektir okumak. ” Iqra” emrinden yola çıkmak, hürriyete kavuşmaktır. esarete yelken açanların yanında, bilginin esiri olabilimektir yaşanılası bir dünyada. Okumanın yok olmaya yüz tuttuğu bir dünyada savruluyoruz sağa-sola, ne vahiyden haberdar ne kitaplara el süren bir zamanda.
Vahiy merkezli bilgi, insanın varoluşundan bugüne kadar toplanan tecrübelerin bütününü anlayabilmek, yalnız olmadığımızı, unutulmadığımızın bilincine varmaktır.
Bu bilinçten yola çıkarak elde edilen kimlik ve bu kimlikten süzülerek oluşan değerlerle dünyaya, siyasete, ahlaka, ibadete, ekonomiye, insan ilişkilerine yön verilebilir, doğruya ulaşılabilir, fıtrata müdahil olan hastalıklar tedavi edilebilir.
Değişim ve dönüşüm, yenilik ve gelişmeler bu çizgide ancak bir ahlak ile yoğrulabilir. Okumak insanın aşağıların aşağısından kurtarabilir ve yaratılmışlar arasında farklı kılabilir. Aslında bu çaba kendimizi okumak, kendimizi ya da benzerimizi aramaktır; kendimize yüreğimize doğru bir adım atabilmek, ötekini anlayabilmektir tıpkı W.E. Channing’in dediği gibi: ” OKUMASINI BİLİRSEN, HER İNSANIN BİR KİTAP OLDUĞUNU GÖRECEKSİN”. ( İktibas, M. Kirişçi, Ekim 2010, say. 59)
Maalesef, millet olarak az okuyoruz. Daha doğrusu okumak istemiyoruz, üşeniyoruz, kısır çekişmelerin kurbanı olmuşuz. Saatlerce Televizyon karşısında vakit geçirir iken, kütüphanelerde bulunan eserler, kitaplar toz toprak içersindedir.
İlk ayetleri ” Oku” diye emredilen bir İslam dini, nasıl olurda, raflarda kitapları küflenebilir, toza toprağa bulaşabilir? Saatlerce kahvede, çay ocaklarında kısır politik çekişmelerle vakit kaybederken, camilerde kitaplarımız mahrum, evlerimizde elimizin altındaki okunacak kitaplar mağdurdur.
Onun içindir ki, okumak, anlayarak okumaktır. Yoksa başımızı sallayarak, eğilip doğrularak sallanmak okumak değildir.Her Müslüman birey, Kur’an’ı baştan sona kadar anlayarak okumalı, bir tefsir devirmeli, not alarak hayatına yansıtmalıdır.
Bir örnek daha vermek istiyorum: Afşin İlçesinin medarı iftiharı olan Ashab-ı Kehf hakkında insanlarımız ne kadar bilgi ve belge sahibidir. Maalesef, imparatorluk döneminden bizlere miras olarak kalan ” Berat”lar yeterince gündem oluşturmamaktadır. Hiç olmazsa, bir hizmet olabilmesi için ” Afşin Ashab-ı Kehf Gönül Elçilerine” destek olmalı, destek olunmalıdır.
Diğer taraftan, güzel hizmetler, bilgiler sunan Afşin Haber Merkezine de aynı desteği , aynı ilgiyi göstermeliyiz. Göstermeliyiz ki insanımızın sorunları gündeme alınsın, bilgi sahibi olalım!..Dolayısıyla,
” İnsan okumak istemiyor çünkü kurtulmak istemiyor, sorunları çözülsün, huzurlu ve mutlu olsun istemiyor , dramların, önemsiz meselelerin ortadan kakmasını, pisliklerin temizlenmesini istemiyor; hayatını dolu , belirgin ve ilginç kılmak da istemiyor.
Biliyor çünkü insan, hayatındaki büyük ve korkunç bilinmeyenden kurtulmanın .zorluğunu, gereken gayreti ve zorluğu, kolaya kaçıyor. Onu uyaracak bir okumanın ne işe yarayacağını da biliyor, donmuş bir gölün buzlarını kırıp altındaki suya ulaşmak işine gelmiyor, çölde bile yanıp kavrulan dudaklarını ıslatmak istemiyor.
Okumayarak düşüncelerini öldürüyor insan, zihnin açlığını gidermiyor, kendisinin ahsen-i takvime mazhar kılınan özelliğine sırtını dönüyor, zaaflarını ve yeteneklerini fark etmemek için emek veriyor, nereden geldiğini ve nereye gidiyor olduğunu , önünü ve sonunu anlamamak için çalışıyor.” ( a.g.d.
Netice olarak;
21 nci asrın insanı okumak zorundadır. Çağın sorunlarını bilmek, ilerlemek, zorlukları idrak etmek, sorunların üzerine üzerine bilerek gitmek zorundadır.
Yoksa, yol gidiyor kör de gidiyor kabilinden cehalet başı boş bırakmak, Kur’an’ın ” Oku” onlayışına ters düşmektedir
Çünkü, bu anlatımlar aziz Kur’an’ın ilk emirleridir. Okumamak ise, karanlığa kurşun atmak, bilinçsizce yaşamak demektir.
Bazan Batı ülkelerinde Trenle, uçakla yolculuk yaparım.Parkta, bahçede bile yaşlı yaşlı oturan bayanlar okumakta, zamanı değerlendirmektedir.
Okuyanlar beni ta’n etmesinler!.. Biz de ise, mahalle aralarında köşe başlarında dedi kodu yapmayı marifet bilmekteyiz..
Sahabe-i kiram , nazil olan her ayeti hıfz etmeden yatmıyorlardı. Hem de sebebi nüzulunu öğrenerek..
Rabbimiz!.. Okumak üzerine bize gayretini, inayetini lütfetsin!.Selam ve dua ile…
*
Şerafettin Özdemiir.
