DÜNYA TARİHİNİ DEĞİŞTİREN VE DESTANLARA SIĞMAYAN BİR DESTAN
ÇANAKKELE DİRİLİŞİ
Eskilerin; “İhtiyar dünya kuruldu kurulalı şu ‘Boğaz Harbi’nin eşi menendi hiç görülmedi!” dediği Çanakkale Savaşları, dünya tarihinin dönüm noktası olan ve muharebeler sırasında pek çok ilklerin yaşandığı kan deryâsı bir ummandır.
Çanakkale muharebeleri; bu aziz milletin her türlü imkânsızlığa rağmen, en büyük imkân olan îman ile kazandığı destanlara sığmayan muhteşem bir destan ve Türk askerinin; “Çanakkale geçilmez!” hükmünü kanıyla yazıp, canıyla mühürlediği “Hatt-ı Hümâyun”la tuğralanmış mübârek bir fermandır.
İslâm’ın Bedir’den sonraki en büyük cihâdı olan Çanakkale muharebelerinde Allah (c.c.), vatan ve nâmus için şehâdet şerbetini içen binlerce Mehmetçiğin modern Haçlı Seferi’ne karşı verdiği çetin mücâdele; Türk Milleti ve İslâm Ümmeti için hem bir varlık yokluk savaşı hem de inanç değerleri üzerine kıyâm eden bir îman dirilişidir.
Çanakkale muharebelerine gönül gözüyle bakıldığı zaman; insanımızın her türlü menfî şartlara ve maddî yokluğa rağmen, “Lâ tahzen innellâhe meanâ..”[1] Âyet-i Celîlesi’ne yüreğini yasladığı için ümidini hiç yitirmediği, “Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak” hâlet-i rûhiyesiyle îman ile imkânsızı mümkün kıldığı ve “ruh kökü”ne istinât eden bir diriliş mûcizesi ortaya koyduğu çok âşikâr bir biçimde görülmektedir. Zîrâ Rus Çarı I. Nikola’nın 1853 tarihinde “Hasta Adam” diye vasfettiği Osmanlı Devleti’nin, 1912’de yapılan Balkan Harbi’nde “sekerât-ı mevt”[2]* hâli ortaya çıkmış; ancak bu azîz millet sâhip olduğu İslâm rûhuyla ve fıtratının mütemmim cüzü olan yiğitlik, asâlet, cesaret, metânet ve izzetle 1915‘deki Çanakkale Savaşlarında yeniden canlanmıştır.
Osmanlı’ya 1912 Balkan Bozgunu’nu yaşatan ve tek kurşun atmadan Türklerin Anadolu’dan sonraki ikinci vatanı olan Rumeli’yi 15-20 günde dört devletçiğe teslim eden “yatalak subayları” emekliye sevk eden Harbiye Nâzırı Enver Paşa; bir yıl içinde orduya yeni bir ideâl, azim ve heyecan aşılamış ve askerlerimizi silah ve techizat bakımından tahkîm ettiği gibi birliklerimizi bir yandan disiplinize ederken, bir yandan da genç subaylarla onlara yeniden çekidüzen vermiştir. Enver Paşa; Birinci Dünya Savaşı sırasında Boğaz’ı ve Gelibolu Yarımadası’nı savunacak olan 5. Ordu’yu kurmuş, müttefiklerimizden aldığı mâlî ve askerî destekle bu bölgeyi top, silah ve cephane bakımından güçlendirmiş, Kara ve Deniz Muharebelerinin genel komutasını da Başkomutan Vekîli olarak organize etmiştir. Çanakkale Boğazı’nı savunan 5. Ordumuz ise; “Yenilmez Armada” diye anılan dünyanın en güçlü donanmasıyla Gelibolu Yarımadası’na saldıran yedi düvele karşı erinden çavuşuna, zabitinden paşasına kadar nice kahramanlık destanları yazmış ve tarihin akışını değiştiren Çanakkale Zaferi’ne imza atmıştır.
Çanakkale Zaferi; askerimizin alnındaki “Balkan hacâleti” denilen utanç lekesini “Boğaz Harbi”ndeki şehitlerinin kanıyla silip temizlediği gibi, insanımıza da yeni bir diriliş rûhu üflemiş, milletimizin inanç ve ümidini tazeleyerek yeniden silkinip ayağa kalkmasını sağlamış ve Çanakkale’den aldığımız güç ve moralle Millî Mücâdele’nin de fitilini ateşlemiştir. Ve altı asırlık ihtişamlı bir ömür süren Osmanlı Devleti’nin son zevâlinde kazandığımız Çanakkale ve Kûtü’l Amâre Zaferleri; Devlet-i Aliyye gurûb ederken, yeni bir Türk devletinin şafağının sökmesine de vesîle olmuştur.
Bu îtibarla pek çok sırrı kendi içinde saklayan, tarihinin yeniden yazılmasına vesîle olan ve dünya tarihinin dönüm noktasını oluşturan ‘Çanakkale Dirilişi’; hem İslâm Ümmeti’nin ayakta kalan “Son Kale”si hem ateşle imtihan edilen Türk Milleti’nin varlık yokluk mücâdelesi hem birlik, berâberlik ve kardeşliğimizin en güzel nişânesi hem de ‘Yeni Türk Devleti’nin Besmelesi’dir.
Çanakkale Dirilişi; Osmanlı’nın tarihe mîras bıraktığı son altın sayfa olup; “Bir vatan kalbinin attığı yer”de mânen îman ve ihlâs ile kahramanlık ve fedâkarlığın tüfek çattığı beşerî idrâkin ötesindeki muazzam bir zaferdir.
Çanakkale Dirilişi; “sırtlanların geçit yerini vatan kılan ecdadımız”dan tevârüs ettiğimiz Anadolu denilen ve dünyanın “Kalp Kuşağı” üzerinde yer alan bu çok stratejik coğrafyada, Mehmetçiğin müstevlîlere insanlık dersi verdiği ve sâhip olduğu Muhammedî ahlâkı ve civanmertliği bütün cihana gösterdiği bir “Cihâd-ı ekber”dir.
Çanakkale Dirilişi; mânânın maddeye nasıl galebe çaldığını, îmanlı rûhların nelere muktedir olduğunu ve inançlı sînelerin çeliğe ne şekilde üstün geldiğini bir kere daha cümle âleme gösterdiği Türk Milleti’yle özdeşleşen “alperenlik rûhu”nun bir diğer adı olup; bu aziz milletin sâhip olduğu mücâhede azminin, vatan sevgisinin, kahramanlığın, şehâmet ve civanmertliğin bir kere daha ve bütün ihtişâmıyla Gelibolu Yarımadası’nda kıyama durmasıdır.
Çanakkale Dirilişi; “Şehitler ölmez” hükmüne îman eden insanımızın şühedânın rûhâniyetiyle omuz omuza cihâd etmesi, Ümmet-i Muhammed’in yedi düvele karşı vatan müdafaası yaparken; gökteki meleklerin, yerin altındakiler ve üstündekilerin hep birlikte küffâra karşı savaşması ve “Bir Hilâl uğruna” batan güneşlerin ebediyet ufkunda doğmasıdır.
Çanakkale Dirilişi; “Toplu vurdukça yürekler onu top sindiremez” sözünü kuvveden fiile geçiren Anadolu’nun her bölgesinden ve Osmanlı coğrafyasının dört bir yanından gelen Mehmetçiklerin Ay Yıldızlı ihtişâmıdır.
Çanakkale Dirilişi; sâdece bir milletin değil; bir yanda İngiliz câsusu Lawrence vâsıtasıyla ifsâd edilip Ceziretü’l-Arab’ta Osmanlı’ya silah çeken Arap bedevîlerin yanında yer almazken, “Muhammedî muştuya nâil olan” Türk Milleti’ne bağlılığını Gelibolu Yarımadası’nda şehit düşerek ispat eden Arap askerlerinin, öbür yanda ise Mehmetçikle birlikte cihâd eden çeşitli kavimlere mensup Ümmet-i Muhammed’in mukaddes kıyâmıdır.
Çanakkale Dirilişi; kalp-ruh-gönül, inanç-îman-ihlâs, vatan-bayrak-namus, cesâret-celâdet-cihad, yiğitlik-mertlik-insanlık, duâ-vefâ-tevekkül, esbâba tevessül-teslimiyet ve azmin iç içe girdiği âlî bir dâvâ ve kutsî bir sevdâ burcudur.
Çanakkale Dirilişi; Î’lâ-yı Kelîmetullah için, vatan için, bayrak için, “din ü devlet, mülk ü millet” için her türlü zorluğa, yokluğa, yoksulluğa katlanan ve îmanın en büyük imkân olduğunu bütün cihana gösteren Türk Milleti’nin “Cündullah” (Allah’ın Ordusu) sıfatına lâyık olduğunu bir kere daha ortaya koyduğu asâlet harcıdır.
Çanakkale Dirilişi; Binbaşı Lütfi Bey’in “Yetiş Yâ Muhammed, Kitâbın gidiyor!” feryâdının yankısını yüreklerinde duyanların; Yarbay Hasan Bey gibi son nefesini verirken, çok büyük kan kaybına rağmen bütün gücünü toplayarak ayağa kalkan ve hazır ola geçip; “Niçin zahmet buyurdunuz yâ Resûlallâh!” diyenlerin îman ve ihlâs ile inşâ ettiği akıl almaz bir zaferdir.
Çanakkale Dirilişi; Tevhid sancağının aslâ yere düşürülmeyeceğinin ve Ay-Yıldızlı bayrağın göklerden indirilmeyeceğinin isbâtı olduğu gibi, “Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ” diyen şühedâ ve gâzilerimizin; Haçlıların Son Seferi’ne karşı etten ve kemikten duvarlar ördüğü “Geçilmez” bir hisardır.
Çanakkale Dirilişi; bütün saldırılara, yıkımlara, “ruh kökü”nden kopartılma faaliyetlerine, Kıble’den uzaklaştırma plân, taktik, strateji ve uygulamalarına rağmen, bu aziz milletin rûhunda kıyama durdurduğu; “Allah(c.c.)’tan başka hiçbir varlığa boyun eğmeme” inancının, cânı Cânân’a armağan etme şuurunun yok edilemediğinin ve inşâAllah kıyâmete kadar da yok edilemeyeceğinin hâl diliyle ifâdesidir.
Çanakkale Dirilişi; ölmeden kendi cenâze namazlarını kılan, “Bu vatan toprağın kara bağrında / Sıra dağlar gibi duranlarındır.”[3] hükmünü kuvveden fiile geçirebilmek için, “Bir gül bahçesine girercesine” ölümün üzerine tereddüt etmeden yürüyen yiğitlerin çelikleşmiş irâdesidir.
Çanakkale Dirilişi; kaşları bıyıklarından daha fazla olan evlâtlarının saçlarını kınalayarak “Sen bizim İsmâilimizsin!” diye cepheye yollayan Hatçe bacıların, “son yongaları”nı yolcu ederken; “Oğlum! Babanı Dimetoka’da, dayını Şipka’da, ağabeylerini Çanakkale’de kaybettim… Eğer minâreler ezansız, câmiler Kur’ân’sız, bu millet vatansız ve gökkubbe Al Bayraksız kalacaksa sen de git evlâdım!” diyen anaların duâsıdır.
Çanakkale Dirilişi; Çanakkale’ye giden eşinin, yola çıkmadan önce istediği kuru fasulye yemeğini her gün pişiren ve onun tabağını ölünceye kadar her öğün sofraya koyan, ölmeden önce de oğluna, gelinine ve torunlarına o yemeğin pişirilmesi ve “Belki bir gün çıkıp gelir!…” diyerek ümit kandilini hiç söndürmediği o yiğidinin tabağının da sofraya konulmasını tembihleyen sadâkat âbidesi eşlerin kelimelere sığmayan vefâsıdır.
Çanakkale Dirilişi; savaşa giden yiğidine söz verdiği için ölünceye kadar evinin kapısından dışarı bir adım dahi atmayan gelinlerin; Çanakkale’de “şehitlik mertebesine erdiği”nin haberini aldıktan sonra, son nefesine kadar yavuklusuna sâdık kaldığını göstermek için dökülen dişlerinin ve kesilen saçlarının kendisiyle birlikte mezara gömülmesini vasiyet eden nişanlıların; ana sütü gibi helâl, Zemzem suyu gibi azîz, evliyâ nazarları gibi tertemiz, ağustos güneşi gibi sımsıcak, yaylalarda çağlayan dereler gibi berrak ve yüce dağların başındaki kar beyazından daha ak sevdâsıdır.
Çanakkale Dirilişi; bin yıllık bir hesabı görmek için dünyanın en ücrâ köşelerinden Gelibolu Yarımadası’na ge/tiri/len Haçlı askerlerine, sağlam bir Osmanlı tokadı aşketmek için oğlunu ve torununu cepheye gönderen ve yaz/dır/dıkları mektuplarda; “Ey yiğit oğlu yiğit! Ya gâzî ol, ya şehit!” diyen anaların, ninelerin, dedelerin arşa yükselen sadâsıdır.
Çanakkale Dirilişi; “Lâle”ye müştak “Gül” aşkıyla kıyâm eden Mehmetçiğin fânî bedeninde ete kemiğe bürünen, ebediyete kadar bâkî kalacak olan, Ay Yıldızlı bayrağımızın remzettiği değerler manzûmesinde ifâdesini bulan ve Tevhîd kalemiyle yazılan; “Sünnet sancağındaki îman”, “Vahdet ırmağındaki umman” ve “Rahmet kucağındaki Sübhan yazısı”[4]dır.
Çanakkale Dirilişi; Türkmen’in, Kürt’ün, Arab’ın, Çerkez’in, Abaza’nın, Boşnak’ın, Pomak’ın, Laz’ın, Gürcü’nün Hilâl’in ışığını yüreklerine bölüştürmek ve îman sancağını daha da yükseltmek için; Al Bayrağın gölgesinde bir araya geldiği, bir inancı, bir umudu, bir yudum suyu, bir kuru ekmeği, bir cepheyi ve bir siperi bölüştüğü, aynı dâvâ ve aynı sevdâ için vuruştuğu, aynı acıyı ve aynı sevinci paylaştığı ve “Türk Milleti” olduğunu her hâliyle ortaya koyduğu muazzam bir kükreyiştir.
Ve işte Mehmetçiğin kanıyla yazıp canıyla mühürlediği, Î’lâ-yı Kelîmetullah ideâliyle şekillendirdiği ve sînesindeki dağ gibi îman ile kıyâma durdurduğu destanlara sığmayan ‘Çanakkale Dirilişi’ni inşâ eden temel değerlerin ne olduğunu anlayamayanlar; ne “bin yıllık kardeşlik” şuurundan ne “aynı kilimin desenleri olma” duygusundan ne “Biz, hep birlikte Türk Milleti’yiz!” hükmündeki birlik ve berâberlik irfanından nasipdâr olurlar ne de o mübârek “Çanakkale Rûhu”nun ne olduğunu bilebilirler ne de böylesi bir îman dirilişinin nasıl gerçekleştiğini idrâk edebilirler…
Netice îtibâriyle şunu ifâde etmemiz gerekir ki; Çanakkale Dirilişi’ni hakkıyla idrâk etmek; Türk Milleti için çok önemli bir mükellefiyet ve istikbâlimizin inşâsı için de şartın ötesinde bir mecburiyettir. Zîrâ “Çanakkale”yi hakkıyla anlamak; medeniyetimizi yeniden diriltmek demektir. “Çanakkale”ye ferâset ve basîret penceresinden bakarak kavramak; “ruh kökümüz” üzerinde yeniden kıyâm etmek ve “titreyip kendimize dönmek” demektir. “Çanakkale”yi kâmil mânâda idrâk etmek; güç ve kuvvet kaynağımızın neler olduğunun, nasıl cihana hükmettiğimizin, neden “Hasta Adam” hâline geldiğimizin, nasıl bir diriliş gerçekleştirdiğimizin ve ne şekilde yeniden tarihî mefahirimize avdet edeceğimizin şuuruna ermek demektir.
Hülâsâ, Çanakkale muharebelerinin öncesini ve sonrasını îman ve târih şuuruna sâhip olarak idrâk etmemiz demek; bin yıllık medeniyetimizden tevârüs ettiğimiz bizi “Biz” yapan değerlerimize sâhip çıkmak, askerimize “Mehmetçik” vasfını kazandıran mânevî ve millî değerler ile geleceğimizi inşâ etmek, “253 bin”[5] yiğidimizin uğrunda fedâ-i can ettiği ideâlleri zihinlerde ve gönüllerde yaşatmak demektir. “Çanakkale”yi hakkıyla idrâk etmek; mübârek ecdâdımızın “harp”lerde kazandıklarının ve bizlerin masa başında “harf”lerle kaybettiklerimizin neler olduğunun farkına varmak ve Çanakkale toprağının madde ve mânâsını “vatan alfabesi”nden yeniden okumak demektir.
Son olarak bir husûsa daha dikkat çekmek isterim: Sultan Alparslan’ın alperenlerinden Selçuklu Komutanı Emir Karatekin, Çankırı’yı aldıktan sonra bir muharebe sırasında ağır yaralanır ve şehâdet şerbetini içmeden önce yanındaki askerlerine; “Beni bu tepeye defnedin, rûhum kıyâmete kadar Çankırı’yı beklesin” der. Emir Karatekin’in dediği gibi, Çanakkale’de ve diğer savaşlarda şehit düşen milyonlarca Mehmetçiğimizin rûhu da vatan coğrafyamızın kıyamete kadar bekçileridir… Yâni Gelibolu Yarımadası, ecdâdımızın rûhaniyetiyle vatanımızı beklediği yerdir. Bize düşen ise “Çanakkale Dirilişi”ni mümkün kılan ve Çanakkale Zaferi’ni kazandıran “rûhu” yaşamak ve yaşatmaktır. Eğer bu konuda zaafımız varsa -ki vârolduğu apaçık ortadadır-; yapmamız gereken; “Çanakkale Rûhu”nu yeniden canlandırmak ve yüreklerde bu rûhu kıyama durdurmaktır. Başka bir ifâdeyle söyleyecek olursak ‘Çanakkale’den çağımıza ruh nakli’ yapmaktır. “Ruh nakli mümkün müdür?” diyenlere cevabımız; “Rabbim isterse…” ve biz de bu yolda gayret gösterirsek her imkânsız mümkün hâle gelir / gelecektir… Unutmamamız gerekir ki bizler “Çanakkale Rûhu”nu künhüyle kavrayabilirsek ve yüreklerimize bu rûhun intikâlini sağlayabilirsek, Efendimiz Aleyhisselâtü Vesselâm’ın “ağuşunu açıp” bekleyeceği nesillere de kavuşabiliriz.
Çanakkele Dirilişi hakkında kaleme aldığımız bu yazının hatm-i kelâmını da; “Biz, oturduğumuz yerin her taşı için cevher-i can verdik. Her avuç toprağımız; nazarımızda, o yola fedâ olmuş bir kahramanın vücûdundan yâdigârdır. Vatan bizim kılıcımızın ekmeğidir. Dâimâ kendimize mahsus, kendimize hasredilmiş biliriz. Dâimâ onu nefsimizden ziyâde sever, nefsimizi uğruna fedâ ederiz…” diyen Nâmık Kemâl’in “Vatan Şarkısı” şiirindeki şu mısralarla noktalıyoruz:
“Ecdâdımızın heybeti ma’rûf-u cihandır,
Fıtrat değişir sanma bu kan yine o kandır…”
Dr. Mehmet GÜNEŞ
[1] Tevbe, 9/40; *“Üzülme, şüphesiz ki Allah (c.c.) bizimle berâberdir.”
[2] Kâf, 50/19; *Kişinin rûhunu teslim etmeden önceki son hâli, ölüm sarhoşluğu, ölüm ânındaki ıstırap ve dalgınlık
[3] Orhan Şaik Gökyay, Bu Vatan Kimin
[4] Abdurrahim Karakoç, Kan Yazısı, Kan Yazısı, 10-11
[5]Yarbay Köprülü Şerif (İlden)’in hâtıralarında geçen; “Sarıkamış Harekâtı’nda, tam ‘90 bin’ askerimiz donarak öldü.” sözünün bir şehir efsânesi olarak dillere dolanması gibi, “Çanakkale Muharebeleri’nde ‘253 bin’ şehit verdik.” ifâdesi de pek çok kişi tarafından devamlı olarak söylenen ve doğru olduğu zannedilen yanlış bir ifâdedir. Genelkurmay’ın yayımladığı bâzı kitaplarda farklı rakamlar verilmektedir. Çanakkale Deniz ve Kara Muharebeleri’nde toplam kaybımızın “210.000”, “218.000” ya da “251.359” olduğu belirtilmektedir. Bu rakam, şehit olan Mehmetçiklerimizin toplam sayısı değildir. Genelkurmay Başkanlığı Askerî Tarih Araştırmaları Strateji Etütler Daire Başkanlığı (ATASE) tarafından yürütülen araştırmalarda, kara ve deniz muharebelerinde şehit düşen subay ve erlerimizin toplam sayısı “57.263” olarak resmî kayıtlara girmiştir. “Kayıp” ve “şehit” sayıları arasında bu kadar büyük fark olmasının sebebi, kayıplarımıza; yaralananların, hastalananların, çevre illerdeki hastanelere kaldırılanların, sakatlananların, tebdîl-i hava alanların, kaybolanların, esir düşenlerin ve askerden firâr edenlerin de bu sayıya dâhil edilmesindendir. Böylece ATASE arşivlerine göre “toplam zâyiat” “208.022” kişidir. Fakat bu sayının 210.000 ile 218.000 arsında olduğunu ifâde eden kaynaklar da mevcuttur. Hâl böyle olunca bu umûmî zâyiat rakamı, şehit sayısına dönüştürülmüş, genel kayıp sayısı da “250.000” olarak yuvarlanmış, ya da daha sıklıkla kullanılan “253 bin şehit” olarak dilllere yer etmiş ve Çanakkale Savaşı’yla özdeşleşen bir galât-ı meşhur olarak zihinlere yerleşmiştir. Ancak şunu ifâde etmemiz gerekir ki, 259 gün süren ve çok kanlı geçen Çanakkale Kara Muharebelerinde Türk tarafının günlük ortalama zâyiatı 900 kişiyi bulmuştur. Bu mevzuda son olarak şunu da belirtmemiz gerekir ki, söz konusu vatan müdafaası ise sayılar hükümsüz kalır ve bu aziz milletin tamamı da “dîn ü devlet, mülk ü millet” için canını fedâya etmeye her zaman ve her şartta hazırdır.
*
Dr.Mehmet GÜNEŞ
