Dünyada her 40 saniyede bir kişi inme geçirmektedir.
Bu yaygın hastalık grubunda farkındalığı artırmak, koruyucu ve tedavi edici koşulların iyileştirilmesine dikkat çekmek üzere 29 Ekim “Dünya İnme Günü” olarak ilan edilmiştir. Bu amaçla Afşin İlçe Sağlık Müdürlüğü hekimlerimizden Dr. Ayfer Kara’nın hazırladığı yazıyı okuyucularımıza sunuyoruz.
29 EKİM DÜNYA İNME GÜNÜ
Beyin damar hastalıkları dünyada en fazla fonksiyon kaybına neden olan, yaşam kalitesini en fazla etkileyen ve ölüm nedeni olarak da ikinci sırada yer alan hastalık grubudur. Dünyada bir yılda 17 milyon kişi inme geçirmekte ve 6 milyon kişi inme nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
Dünyada önde gelen engellilik nedeni ve ikinci önde gelen ölüm nedeni ile mücadele etmek herkesin desteğine ihtiyaç duyulan bir zorunluluktur. Felç herhangi bir zamanda ve herhangi yerde herkesin başına gelebilir. Her 4 kişiden 1’i hayatımız boyunca felç geçirecektir ama neredeyse tüm felçler önlenebilir. Bir felçten kaçınmak istiyorsak ilk adım bireysel risk faktörlerini anlamaktır. İnme karmaşık bir tıbbi sorundur. Ancak etkisini önemli ölçüde azaltmanın yolları inme belirtilerinin erken tanınması özel bir inme ünitesine kabulü ile tıbbi bir acil durumu olarak tedavi edilmesi ve iyi bir bakıma erişim ile inmenin sonuçları önemli ölçüde azaltılabilir.
Kan kalpten boynumuzun iki yanında yer alan iki büyük damar aracılığı ile beyne taşınır. İnme kalp krizi gibi oluşur. Kan akımı kesildiği zaman oksijen ve besleyici maddeler beyne ulaşamaz. Bu durum beyin dokusunda hasara yol açar ve inme olarak adlandırılır.
Damarların iç duvarlarında depolanan yağ damarlarda daralmaya ve sertleşmeye yol açar. Bazen oluşan kan pıhtısı damarı tıkar, kan akımı kesilir ve hasar oluşur.
Damarlarda yağ birikiminin kontrol edilebilen üç ana sebebi vardır.
- Tütün kullanımı
- Sağlıksız beslenme
- Yetersiz fiziksel aktivite
Damarlarda yağ birikimi çocukluk çağında dahi başlayabilir. Yaşlanma ile daha da kötüleşir.
İnme oluşumunda en önemli risk faktörleri tütün kullanımı, sağlıksız beslenme, yetersiz fiziksel aktivitedir. Bu risk faktörleri yüksek kan şekeri (diyabet), yüksek kan basıncı (hipertansiyon), yüksek kan yağları (hiperlipidemi) gibi ciddi problemlere yol açar.
Diğer risk faktörleri: Metabolik sendrom(bel çevresinde yağlanma, yüksek kan yağları, yüksek kan basıncı, yüksek kan şekerinin aynı anda bulunması; diyabet kalp krizi ve inme riski çok yüksektir.), kronik stres, düzensiz kalp ritmi, doğum kontrol hapları ve bazı hormon ilaçları kullanımı.
İnmenin belirtileri genellikle ani gelişen yüz, kol, bacak veya sıklıkla vücudun bir yarısında kuvvet kaybıdır. Bunların dışında aynı bölgelerde uyuşma, bayılma, bilinç bulanıklığı, konuşmada veya konuşulanları anlamada güçlük, sebebi bilinmeyen şiddetli baş ağrısı, baş dönmesi, dengeyi sağlayamamak, bir gözde veya her iki gözde görme kaybı, bilincin tamamen kaybı da görülebilir. İnme bulguları olayın beynin hangi bölgesini etkilediğine ve şiddetine bağlıdır. İnme bulguları olduğu zaman çok şiddetli olmasa dahi en kısa sürede hastaneye gidilmelidir. Çünkü inme ilerleyebilir.
İnme Riskini Azaltmak İçin;
- Tütün ve alkol kullanımından uzak durun.
- Sigara dumanına maruz kalınmamalıdır.
- Günde en ez 30 dakika fiziksel aktivite yapılmalıdır.(ev, bahçe işi, yürüyüş gibi)
- Diyette yağ, şeker ve tuz azaltılmalıdır.
- Günde 5 öğün sebze ve meyve tüketilmelidir.
- Ayrıca doktorumuza danışarak kan basıncı, kan yağları, kan şekeri ve kilomuzu öğrenmeli, doktorumuzun önerilerine uymalıyız.
- Aile bireylerimizi de sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri konusunda teşvik etmeliyiz.
‘Sağlığınız Kıymetli, Kıymetini Bil!!
Dr. Ayfer Kara
İlçe Sağlık Müdürlüğü
